Dans le cadre des soirées Théma de la chaîne ARTE sera diffusé, le 20 septembre 2022 à 20h55, le film documentaire « L’amiante, l’histoire sans fin » de Thomas Dandois et Alexandre Spalaïkovich : https://www.arte.tv/fr/videos/096315-000-A/l-amiante-l-histoire-sans-fin.
Parmi les exemples abordés dans ce film figurent les travaux menés par Benjamin Lysaniuk (Prodig), Juan Pablo Ramos Bonilla (Universidad de Los Andes) et les membres du programme ERASEd à Sibaté (Colombie).
Les métastases du profit
Loin de se contenter de consigner les errements du passé, ce documentaire radiographie aussi notre époque : les symptômes d’une course au profit sont plus prégnants que jamais et les scandales se multiplient comme les métastases d’un capitalisme sans scrupule. L’amiante, elle, gagne de nouveaux marchés. En Russie, la plus grande mine du monde permet d'en exporter 600 000 tonnes chaque année, tout en niant l’idée de maladie professionnelle pour ses ouvriers... mais pas pour ses cadres. Au Bangladesh, des "petites mains" démantèlent cargos et supertankers européens farcis d’amiante sans information sur les dangers qu’elles courent. En Amérique latine, la colère gronde contre certaines entreprises européennes, comme le groupe franco-belgo-suisse Eternit, qui continuent d'exporter un produit pourtant interdit sur le Vieux Continent. Recueillant la parole d’experts, de scientifiques, de militants ou de personnes malades, cette investigation aux séquences chocs, expose une vérité sidérante : malgré les morts, la science et les évidences, la fibre tueuse a encore de beaux jours devant elle.
Réalisation : Thomas Dandois et Alexandre Spalaïkovich , France, 2022
The European Trade Union Confederation (ETUC) recently passed on a French-initiated alert to all its European affiliates regarding defective Proflow asbestos masks manufactured by the US 3M corporation. These protective masks are the most widely used masks on asbestos removal sites throughout Europe. In France alone, they are regularly worn by more than 25,000 workers.
The motor pulsing asbestos-contaminated air through the mask’s filter system could present rpm fluctuations during use. As the 160-litre per minute airflow required by the legislation and necessary for the proper functioning of the device is not constantly ensured, workers wearing this mask are no longer effectively protected against inhaling asbestos fibres.
According to Libération, the French newspaper revealing the affair to the general public, malfunctions of these powered air respirators were first reported to 3M management in May 2018 by one of its employees, herself alerted via the mask maintenance centres. She reported that “90 of 100 Proflow masks received have a problem with insufficient airflow” and “that there is no alarm when the airflow drops below 160 L/min”. Sidelined by her employer and faced with the inaction of 3M, which claimed that its masks were approved and therefore perfectly safe, this whistleblower turned to the French National Commission on Ethics and Alerts in Public Health and the Environment (cnDAspe). The latter opened an inquiry in December 2020 (see its Alert 133).
The cnDAspe informed the Direction Générale du Travail (DGT) – the French supervisory authority with jurisdiction over PPE – which, after investigation, published a notice in October 2021. This states that 3M has modified the usage instructions for Proflow asbestos masks and has been fitting them with a low airflow indicator since July 2020. The notice prohibited the use of masks without this device.
As a result of the alert passed on by the ETUC, the Dutch Trade Union Confederation (FNV) recommended to all users in the Netherlands to immediately stop working with 3M Proflow asbestos masks manufactured before introduction of the airflow indicator.
At a recent meeting held by the FNV with 3M’s Benelux managers, in which one of the ETUI’s experts was able to participate, the manufacturer firmly denied any quality problems potentially affecting its asbestos protective masks. However, many questions remained unanswered: what had happened to the Proflow asbestos masks without the airflow indicator ? Were they still in use? Had they been recalled by the manufacturer throughout Europe? What was the precision of the airflow indicator ? What about the alarm (apart from those for clogged filters or low battery level) warning a user of a possible drop in airflow below 160 L/min during mask use?
With the cnDAspe and DGT inquiries ongoing, it is recommended that this alert be passed on to all asbestos workers using these masks on asbestos removal sites in Europe. Pending further information and in application of the precautionary principle, the FNV recommendations should be applied throughout Europe.
Dit is geen nieuw debat, maar het is opnieuw aan de orde gesteld door een wetsvoorstel van NVA-parlementslid Valerie Van Peel. De asbestslachtoffers, wanneer zij door het AFA (het Asbestfonds) schadeloos zijn gesteld, kunnen geen gerechtelijke stappen ondernemen tegen de persoon die verantwoordelijk is voor de schade, indien deze bekend is, om aanvullende schadevergoeding te verkrijgen. Er zijn verschillende redenen en historische gronden voor dit immuniteitssysteem, die in sommige gevallen gerechtvaardigd en in andere gevallen minder gerechtvaardigd zijn.
NVA-parlementslid Valerie Van Peel heeft een voorstel ingediend om deze immuniteit af te schaffen voor milieuasbestslachtoffers.
ABEVA steunde dit voorstel, op voorwaarde dat de huidige werking en financiering van de AFA niet zouden worden aangetast, zoals sommigen hadden gedreigd, naar onze mening met onjuiste argumenten (zie het advies van ABEVA in het bijgevoegde document). De sociale partners, bijeen in het kader van Fedris of de Nationale Arbeidsraad, waren ertegen, met argumenten die al oud waren (zie hun advies in het bijgevoegde document)
De Commissie sociale zaken van het Parlement heeft op dinsdag 17 mei 2022 een vergadering gehouden tijdens welke deze tekst is besproken en verworpen.
De volledige video-opname van het debat, met taalkeuze, is te vinden op de volgende link
http://www.dekamer.be/media/index.html?language=nl&sid=55U2878 ( Het debat begint op 43'15'' van de video)
Bronnen:
https://fr.asbestfonds.be/statistieken
https://fr.asbestfonds.be/statistieken?lightbox=dataItem-krkinwme
nota: het jaarverslag van FEDRIS bevat ook een AFA-passage:
https://fedris.be/sites/default/files/assets/FR/Statistiques/Statistische_jaarverslagen_BZ/rapport_statistique_2019.pdf blz. 210-213.
Er zijn echter weinig statistische gegevens (verdeling over leeftijdsgroepen, beroepen (met uitzondering van de grote sectoren), uitgaven, budgetten, uitgaven voor preventie, enz.)
1) Sinds haar oprichting in 2007 heeft de AFA 3.652 slachtoffers schadeloos gesteld, waaronder 2.707 mesothelioomgevallen, 322 asbestosegevallen, 548 bilaterale diffuse pleuraverdikkingen en, sinds 2020 (na de wetswijziging waarvoor de ABEVA heeft gestreden), 71 gevallen van longkanker en 4 gevallen van larynxkanker
Lees meer: Recente gegevens van het AFA – Asbestfonds
Verslag van de bijeenkomst van ABEVA in het kader van het 20e bestaan van deze organisatie
ABEVA (Belgische Vereniging van Asbestslachtoffers) organiseerde op vrijdag 1 oktober een ochtendvergadering ter gelegenheid van de 20ste verjaardag van haar oprichting.
Bij die gelegenheid heeft ABEVA een balans opgemaakt van haar actie, met haar plus- en minpunten, en heeft zij ook aangegeven wat zij als de prioriteiten voor de toekomst beschouwt.
Het eerst resultaat van de akties was ongetwijfeld de oprichting van het Asbestcompensatiefonds (AFA) in 2007, alsook de verbeteringen die in 2014 en 2019 in dit systeem zijn aangebracht.
Naar onze mening is de AFA een essentieel instrument voor schadevergoeding, herstel van alle asbestslachtoffers te verzekeren, in ieder geval reeds voor de schade in het verleden, maar ook voor de schadevergoeding die verschuldigd is aan slachtoffers die in de toekomst nog zullen opduiken.
Tot op heden heeft AFA bijna 4.000 asbestslachtoffers vergoed, vandaag tussen 250 en 300 personen per jaar. Maar de werkelijkheid wordt door deze gegevens waarschijnlijk onderschat (zie Document over de gegevens van het Asbestfonds). Ook werd erop gewezen dat asbestpatiënten gemiddeld 20 jaar van hun leven verliezen.
In ruil voor de bijdrage van de overheid en van de ondernemingen aan de financiering van de AFA, genieten de (identificeerbare) partijen die verantwoordelijk zijn voor de schade, civielrechtelijke immuniteit. Dit betekent dat slachtoffers die gebruik maken van de AFA-compensatie moeten afzien van gerechtelijke stappen om aanvullende schadevergoeding te verkrijgen. ABEVA beschouwt deze beperking als onrechtmatig en steunt een wetsvoorstel om deze af te schaffen, of althans te verminderen.
Lees meer: ABEVA bestaat 20 jaar!
Asbestos is a family of mineral fibres occurring naturally in certain rocks. It was widely exploited and used throughout the world due to its particularly interesting properties. Inexpensive and non-flammable, it is resistant to pressure, friction, humidity and chemicals. Its main use was in the construction and building industry, in particular as asbestos cement. It is still to be found in corrugated sheets, roofing, gutters, drains and heating ducts.
Lees meer: Eternit: the conspiracy of silence (European Trade Union Institute)