IN KAPELLE-OP-DEN-BOS, KORTOM EEN GEDENKSTEEN VOOR DE SLACHTOFFERS VAN ASBEST

Geschreven: 08 oktober 2024

Dit was een wens die ABEVA al lang uitte , en de gemeente Kapelle-op-den-Bos, haar burgemeester en haar gemeenteraad hebben het waargemaakt : op donderdag 5 september in de vroege avond werd in het bijzijn van meer dan 200 mensen een bronzen beeld onthuld met de titel « Ademloos ».

Het is gemaakt door de kunstenaar Guido Van Causbroeck en staat voor het stadhuis. Het is een eerbetoon aan alle slachtoffers van asbest, met name die veroorzaakt door de werking van de Eternit-fabrieken die sinds het begin van de twintigste eeuw in de stad zijn geïnstalleerd.
Eric Jonckheere, voorzitter van Abeva en het vijfde lid van zijn familie dat door mesothelioom werd getroffen, was aanwezig met vele familieleden en leden van de vereniging, te midden van een menigte van meer dan tweehonderd mensen, waaronder veel inwoners van de gemeente.
Gelegen op 15 kms van Brussel, gelegen aan de oevers van het kanaal, hadden de Eternit-fabrieken van de Etex-groep in Kapelle-op-den-bos tot 3000 werknemers, nog steeds 600. Ze hebben duidelijk hun stempel gedrukt op de geschiedenis van de plaats. De lokale gemeenschap heeft in een grote afhankelijkheid van deze werkgever geleefd, zeker minder sterk vandaag de dag, maar nog steeds aanzienlijk. Kapelle-op-den-Bos was lange tijd Eternit, en Eternit was Kapelle-op-den-Bos. Bijna elke familie in de gemeenschap had leden die in de fabriek werkten.

Maar wie Eternit-asbestfabriek zegt, zegt asbestslachtoffers in de buurt en Kapelle is geen uitzondering op de regel. En niet alleen onder oud-werknemers. Overal in Kapelle-op-den-Bos en omgeving werden asbesthoudende materialen aangetroffen in woningen, schuttingen, daken, straten, paden, etc.  Recente lokale sanitaire operaties hebben de situatie gedeeltelijk verbeterd.
Dit is de reden waarom het management in de jaren 80 een particulier compensatiesysteem voor zijn werknemers had opgezet voor asbestose, dat zich in de jaren 2000 uitstrekte tot mesothelioom. Het was een vertrouwelijke overeenkomst tussen de getroffen werknemer – of andere verwante patiënten – en het bedrijf. Dit systeem duurde tot de oprichting in 2007 van de AFA, het asbestfonds, dat het resultaat was van de strijd van vele getroffen mensen, politieke figuren en groepen waarvan ABEVA een drijvende kracht was, met name geïnspireerd door het Franse voorbeeld met de Fiva.

De bevolking van Kapelle is al lang nauw verbonden met het bedrijf, dat werkgelegenheid en meerdere diensten aan zijn werknemers bood (sportgebieden, huursubsidies, enz.). Velen wilden niet te veel praten of de gevolgen voor de gezondheid zien, die tijd nodig hadden om aan het licht te komen, of hadden moeite met het idee dat het bedrijf waarvan ze zo afhankelijk waren, hen ook hun gezondheid – soms hun leven – zou kunnen kosten, vooral omdat de vakbonden en de gemeente ook de samenwerking met de directie speelden om een vitale baan voor de omringende bevolking te verdedigen, vaak van agrarische oorsprong. Dit alles creëert een soort greep op de geest van mensen, bestaande uit gemengde gevoelens, en die moeilijk kwijt te raken is.
Des te moeilijker omdat het bedrijf, ondanks waarschuwingen in de buitenlandse media, of thuis bij de RTBF sinds de jaren zeventig, de door asbest veroorzaakte schade lang heeft ontkend of geminimaliseerd, om de bevolking en de werknemers gerust te stellen, zoals recente rechterlijke uitspraken duidelijk hebben vastgesteld.
Ook in andere landen, zoals bijvoorbeeld Frankrijk, zijn stèles opgetrokken. In Harmignies, in de buurt van Bergen, waar ook de Coverit-fabriek – een dochteronderneming van Eternit – schade aanrichtte, heeft onze vriend Michel Verniers, die in 2013 aan mesothelioom overleed, lang gevochten om ervoor te zorgen dat al zijn collega's niet werden vergeten. In deze dochteronderneming vond Eternit het niet gepast om een vergoeding te bieden zoals in de zaak Kapelle. En de slachtoffers worden meer genegeerd

In Kapelle-op-den-Bos konden de acties van verenigingen als ABEVA in het begin met enige afstand worden waargenomen, zoals bij de eerste bijeenkomst die ABEVA in 2007 ter plaatse organiseerde. Bovendien waren veel van de leden van ABEVA Franstalig. En historisch gezien waren de voormalige directeuren en managers van de fabriek Franstalig en welgesteld, terwijl de arbeiders wier gezinnen in Kapelle woonden Vlamingen waren, met een meer bescheiden sociaaleconomische status. Onder deze omstandigheden is het moeilijk om de doofpot op te blazen !
Maar sinds dat begin is er aan deze kant veel verbeterd. De trieste toename van ziekten bij de lokale bevolking is een van de redenen voor deze toenadering. Met de toename van contacten en een betere wederzijdse kennis zijn lokale slachtoffers en hun familieleden begonnen deel te nemen aan het werk van ABEVA.

Een lokale vereniging van asbestslachtoffers in Kapelle genaamd « Willy Vanderstappen », een lokale milieuleider die stierf aan mesothelioom, is ook opgericht. Die laatste heeft een wielerrally opgezet, die elk jaar wordt georganiseerd en waarvan de route rond de fabriek draait. In Kapelle zijn ze niet meer vastbesloten om hun asbestdoden door winst en verlies te laten gaan.
De verkiezing in 2019 van een nieuwe burgemeester, Renaat Huysmans, een voormalig arts die een groot deel van zijn carrière in Kapelle-op-den-Bos doorbracht, heeft de situatie sterk veranderd.
Het gemeentebestuur heeft zich meer gedistanceieerd van Eternit en is begonnen te investeren in asbestverwijderingswerken, ook in samenwerking met OVAM (Vlaamse Dienst voor het Milieu). In verschillende getroffen gemeenten in de omgeving werd een operatie in die richting uitgevoerd, nadat met Eternit een akkoord was bereikt om van Eternit – beperkte – financiering te verkrijgen.
Na verschillende pogingen en eerdere vruchteloze discussies voor de realisatie van zo'n herdenkingsmonument, is het uiteindelijk deze burgemeester en deze gemeenteraad die het hebben gerealiseerd.

In zijn toespraak had de burgemeester zeer sterke en ontroerende woorden. « Ik zag elk jaar tussen de drie en vijf gevallen van mesothelioom in mijn praktijk , » legde hij uit. « En sommigen van hen waren vrienden van mij . »
Verwijzend naar de « historische last die Kapelle-op-den-Bos als asbestdorp bij uitstek » draagt, voegt hij eraan toe : « De vereniging van asbestslachtoffers vraagt al langer om een plek van bezinning, een monument ergens dat kan dienen als stille getuige van het leed dat veel mensen ondergaan. Daarom wilden we een monument oprichten ter nagedachtenis aan alle slachtoffers van asbest", legt hij uit.  

We namen contact op met de kunstenaar en beeldhouwer uit Kapelle Guido Van Causbroeck om hem te vragen of hij zo'n monument wilde maken « , zegt de burgemeester. « Ik ben hem enorm dankbaar dat hij deze uitdaging onmiddellijk is aangegaan en aangegaan. »
" Het standbeeld werd geïntegreerd in een nieuw aangelegde groene ruimte op het Marktplein, vlakbij het administratief centrum, op een plek waar de gemeenschap samenkomt, verhalen worden gedeeld en hoop wordt gevonden in eenheid. Het is een uitnodiging aan iedereen om stil te staan, na te denken en te erkennen dat achter elk getal een menselijk verhaal schuilgaat."

Eric Jonckheere, de voorzitter van ABEVA zat op de eerste rij. Hij stond op om het beeld te onthullen, ondanks een mesothelioom dat hem dwingt om vaak in een rolstoel te bewegen.  Voor hem met zijn jeugdverleden in Kapelle was het moment heel emotioneel en symbolisch sterk. Voor ABEVA is de plaatsing van dit monument erg belangrijk. « Eindelijk heeft Kapelle-op-den-Bos nu een plek waar de slachtoffers worden herdacht, na jaren van tegenstand van het bedrijf », zegt hij. » Hopelijk geeft dit politici ook de moed om Eternit aan zijn verplichtingen te herinneren. België zit nog steeds vol asbest, vooral in veel schoolgebouwen. Welke politicus heeft de moed om Eternit te dwingen de schoonmaak te financieren ?

Het was toen Marijke Van Buggenhout die aan de microfoon voor het onthulde beeld sprak, namens ABEVA en haar vader, die ook aan mesothelioom lijdt.
De ceremonie werd afgesloten met een borrel in het stadhuis, dat nu uitkijkt op het monument waarrond nog steeds levendige discussies plaatsvonden.

Het volgende is bijgevoegd :
- de toespraak van de burgemeester van Kapelle-op-den-bos Renaat Huysmans
- De toespraak van Marijke Van Buggenhout voor ABEVA
- Een kleine persrecensie

12de Memorial Willy Vanderstappen

Geschreven: 18 september 2024

Jaarlijks organiseert de Stichting Willy Vanderstappen een memorial, een actieve herdenking voor alle asbestslachtoffers. Dit gaat door in en rond Kapelle-op-den-Bos op 22 september. Er zijn fietstochten van 25 - 40 - 75 km. En wandeltochten van 6km - 8km en 12km

• Voor een fietstocht van 25 of 40 km start vanaf 10 uur
• Voor wielertoeristen een afgepijlde fietstocht van 75 km start vanaf 8.30 uur
• Of een wandeltocht van 6, 8 of 10 km start vanaf 10 uur.

Hap & Tap vanaf 11 uur . Doorlopend Hap en Tap met ons kriekbier Kuitenbijter van microbrouwerij "den Triest"

Muzikaal optreden van Carousel Collective om 15u30 en om 16u15.

Vertrek aan het Sint-Godelieve-Instituut, Mechelseweg 129 te Kapelle-op-den-Bos.

Is there asbestos in your makeup? Why women with cancer are suing big beauty brands

Geschreven: 15 juni 2024

As tens of thousands of lawsuits related to Johnson & Johnson’s Baby Powder flood US courts, many women are coming forward claiming that talc-based makeup gave them asbestos-related mesothelioma. Why is talc still present in almost all cosmetics?

The Gardian - Mon 10 Jun 2024 10.00 BST

Mention asbestos and disease, and most people’s thoughts turn to old, unstable floor tiles or insulation in homes or offices, or jobs in shipbuilding or construction – the kind of heavy industries that employ men in hi-vis jackets and hard hats. One place we don’t tend to think of it is in the beauty industry; rarely do we consider nude eye-shadow palettes or peachy pink blushers as health hazards.
Yet scores of British women are taking leading cosmetic companies to court in the United States, claiming that they contracted mesothelioma – a particularly nasty, treatable, but incurable cancer of the lining of the lung, heart or stomach – through their use of beauty products.
The ingredient they hold responsible is talcum powder, which is ubiquitous in makeup. You’ll find it in bronzer, blusher, eye shadow, foundation, mascara, lipstick and even dry shampoo, because it does an excellent job in absorbing moisture and preventing caking. Talc is a mineral that is mined from underground clay deposits – but it can also often have veins of asbestos present in it.

The complete article on The Gardian's site